Obowiązki pracodawcy związane z ochroną przeciwpożarową

Wynajmujemy pomieszczenia w budynku, w którym działa również kilka innych podmiotów. Ostatnio na naszej kondygnacji włączył się alarm przeciwpożarowy, który wywołał panikę wśród pracowników, ponieważ większość osób nie wiedziała, jak ma się w takim przypadku zachować. Czy przepisy zobowiązują pracodawcę do przeprowadzania szkoleń z tego zakresu?

Pracodawca niebędący właścicielem lub zarządcą budynku co do zasady nie odpowiada za ochronę przeciwpożarową obiektu.

Przepisy bhp zobowiązują pracodawcę do zapewnienia pracownikom nie tylko bezpiecznych warunków pracy, ale również informowania ich o zagrożeniach, a także o zasadach postępowania w przypadku sytuacji zagrażających życiu (takich jak pożar). Tego rodzaju informacje można przekazywać podczas szkoleń z zakresu bhp.

W myśl art. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 z późn. zm.), dalej ustawy, osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające z budynku są obowiązane zabezpieczyć go przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Ponadto właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, a także podmioty, o których mowa powyżej, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy, właściciel budynku, zapewniając ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

• przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
   
• wyposażyć budynek w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
   
• zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,
   
• zapewnić osobom przebywającym w budynku bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
   
• przygotować budynek do prowadzenia akcji ratowniczej,
   
• zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
   
• ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

W przypadku, gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków dotyczących z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem. Wymienione czynności mogą wykonywać jedynie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje (np. co najmniej wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej lub tytuł zawodowy technika pożarnictwa).

Z uwagi na to, że w opisanym przypadku pracodawca jest jednym z kilku najemców, za ochronę przeciwpożarową odpowiada jego zarządca (administrator). Powinien on opracować i udostępnić pracodawcy instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, o której mowa w § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 109, poz. 719). Instrukcja określa m.in. sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia, warunki i organizację ewakuacji ludzi, a także sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji.

Pracodawca natomiast, jako podmiot odpowiedzialny za stan bhp w danym zakładzie pracy, zgodnie z art. 207¹ § 1 K.p., powinien przekazywać pracownikom m.in. informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach i przy wykonywanych pracach, o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników, w tym związanych z postępowaniem na wypadek pożaru lub innego zagrożenia wymagającego ewakuacji.

Realizując powyższe, pracodawca powinien uzyskać instrukcję bezpieczeństwa pożarowego od zarządcy budynku i zapoznać z nią podległych mu pracowników (np. podczas specjalistycznego szkolenia z zakresu ochrony przeciwpożarowej lub podczas szkolenia z zakresu bhp). Ponadto, zgodnie z art. 209¹ § 1 pkt 2 lit. b K.p., powinien wyznaczyć pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników w liczbie uwzględniającej rodzaj i poziom występujących zagrożeń. Nie muszą to być osoby posiadające jakieś szczególne kwalifikacje. Mogą być nimi pracownicy zatrudnieni na dowolnych stanowiskach pracy, którzy zostali zapoznani z zasadami przeprowadzania ewakuacji, i dla których opracowano odpowiednie procedury postępowania na wypadek ewentualnego zagrożenia (np. poinformowanie współpracowników, sprawdzenie pomieszczeń po ewakuacji, zabezpieczenie najcenniejszego mienia, itp.).

Zwracamy uwagę! Pracodawca niebędący właścicielem lub zarządcą budynku nie ma obowiązku zatrudniać osoby posiadającej szczególne kwalifikacje z zakresu ochrony przeciwpożarowej (inspektora lub specjalisty ppoż.).