Postępowanie w przypadku wypadku osoby niebędącej pracownikiem

W sytuacji, w której poszkodowanym w wypadku przy pracy jest osoba objęta ubezpieczeniem wypadkowym, ale niebędąca pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, za ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy odpowiada:

• podmiot wypłacający stypendium sportowe - w stosunku do pobierających te stypendia,
   
• podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy,
   
• Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i Kancelaria Senatu w stosunku do senatorów,
   
• pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygotowanie zawodowe dorosłych, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie, lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie - w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie odbywania tego stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych,
   
• spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych - w stosunku do członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z członkiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni,
   
• podmiot, na rzecz którego wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do wykonujących te umowy,
   
• osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do współpracujących z tą osobą,
   
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, a także w stosunku do wykonujących pracę na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3,
   
• właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna - w stosunku do duchownych,
   
• pracodawca, u którego osoba odbywa służbę zastępczą - w stosunku do odbywających tę służbę,
   
• Krajowa Szkoła Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego - w stosunku do słuchaczy tej szkoły pobierających stypendium,
   
• pracodawca - w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy,
   
• podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło - w stosunku do osób wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy,
   
• podmiot, w którym funkcjonariusz celny pełni służbę - w stosunku do tych funkcjonariuszy.

Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy odbywa się na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 1618).

Podobnie jak przy wypadku pracowniczym, poszkodowany jest zobowiązany do poinformowania o zdarzeniu podmiot go zatrudniający lub właściwy do sporządzenia wymaganej dokumentacji powypadkowej.

Podmiot, który powziął zawiadomienie o wypadku przy pracy, ma obowiązek:

• zabezpieczenia miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności,
   
• dokonania oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadania warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
   
• wysłuchania wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
   
• zebrania informacji dotyczących wypadku od świadków wypadku,
   
• zebrania innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.

Tak jak w przypadku sporządzenia protokołu powypadkowego stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

Termin na ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy również wynosi nie więcej niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Różnica polega jednak na tym, że przy tego typu zdarzeniu nie powołuje się zespołu powypadkowego, a jedynie wyznacza osobę kompetentną do ustalenia jego okoliczności i przyczyn. Ustalenia te dokumentuje się w karcie wypadku przy pracy, której wzór został określony w załączniku do powołanego rozporządzenia.

Poszkodowanemu lub uprawnionemu do jednorazowego odszkodowania członkowi jego rodziny przysługuje prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w karcie wypadku, o czym powinni zostać pouczeni.

Do karty wypadku dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności dokumenty sporządzone z oględzin miejsca wypadku, inne dowody dotyczące wypadku uznane za niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a także uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny.

Karta wypadku powinna być sporządzona w 3 egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub uprawniony członek rodziny, drugi egzemplarz pozostaje w podmiocie ustalającym okoliczności i przyczyny wypadku, trzeci egzemplarz jest przekazywany do ZUS, jeżeli zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy.

W przypadku, gdy poszkodowany nie zgadza się z ustaleniami sporządzającego kartę wypadku przy pracy (zwłaszcza, jeżeli zdarzenie nie zostało za taki wypadek uznane), przysługuje mu prawo złożenia odwołania do sądu w trybie art. 189 K.p.c.