Nie każde stanowisko dla pracownicy w ciąży
Na ochronę rodzicielstwa składają się m.in. przepisy dotyczące ochrony pracownic w ciąży. Ważna ich część dotyczy warunków pracy, jakie pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownicy oczekującej dziecka. Nie mogą to być warunki szkodliwe ani uciążliwe, a przejawem tego ograniczenia jest wykaz prac, których wykonywanie przez kobiety w ciąży jest bezwzględnie zabronione lub poważnie ograniczone.
Całkowity zakaz łącznie z przeniesieniem
Kodeks pracy w art. 176 ustanawia bezwzględny zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Na podstawie delegacji zawartej w tym przepisie zostało wydane rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz zawiera prace wzbronione kobietom, w tym wykaz prac, których nie mogą wykonywać kobiety w ciąży oraz karmiące dziecko piersią (przykładowy wykaz prac wzbronionych - patrz tabela).
Jeżeli pracodawca zatrudnia pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy takiej pracy, która jest wzbroniona bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne (np. prace w pozycji wymuszonej czy wewnątrz zbiorników i kanałów), jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy. W takim przypadku przeniesienie jest dokonywane na podstawie jednostronnego polecenia pracodawcy i nie wymaga porozumienia zmieniającego ani wypowiedzenia warunków umowy o pracę. Ma ono charakter czasowy, po ustaniu przyczyn przeniesienia pracownica powinna bowiem powrócić na dotychczasowe stanowisko. W przypadku gdy praca powierzona w okresie przeniesienia powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy (art. 179 § 1 i 4 K.p.). Oblicza się go według zasad dotyczących ustalania wynagrodzenia urlopowego. Określa je rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.). Dodatek wyrównawczy odpowiada różnicy między wynagrodzeniem przed przeniesieniem do innej pracy i po przeniesieniu.
W wielu przypadkach pracodawca może nie mieć realnej możliwości przeniesienia pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią do innej pracy, chociażby z tego powodu, że nie dysponuje innym stanowiskiem. W takiej sytuacji jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy, z zachowaniem przez nią prawa do dotychczasowego wynagrodzenia (art. 179 § 1 i 5 K.p.).
Prace wzbronione w pewnym zakresie
Na mocy wskazanego wcześniej rozporządzenia dopuszczalne jest zatrudnianie pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią przy pracach wymienionych w tym rozporządzeniu, które są wzbronione ze względu na ich szkodliwość, ale w ograniczonym zakresie. Do pewnego momentu prace te mogą więc być wykonywane, natomiast po przekroczeniu wynikającego z rozporządzenia poziomu szkodliwości są już bezwzględnie zakazane (np. zakazane jest ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie przekraczającej określone wartości, z czego wynika, że do poziomu tych wartości praca może być wykonywana).
Pracodawca, który zatrudnia pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracach uznanych za szkodliwe dla zdrowia, powinien więc zorientować się w charakterze tych prac (tj. czy są one bezwzględnie, czy względnie zakazane) i w zależności od ustaleń:
- dostosować warunki pracy lub
- ograniczyć czas pracy w sposób eliminujący zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy, a jeśli jest to niecelowe lub niemożliwe - przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości, zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy na czas niezbędny.
Powyższe znajduje odpowiednie zastosowanie także w przypadku, gdy przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży wynikają z orzeczenia lekarskiego. Tak jak w poprzednio omówionych sytuacjach pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy, a w razie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy - dotychczasowe wynagrodzenie.
| Kategoria prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych | Przykładowe rodzaje prac | |||||||||||||||
| Prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała | m.in.:
|
|||||||||||||||
| Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym | np. prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15 oC. | |||||||||||||||
| Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu | prace nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwyższonego lub obniżonego ciśnienia. | |||||||||||||||
| Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi |
|
|||||||||||||||
| Prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych | m.in. prace w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych i o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, określonych w odrębnych przepisach. | |||||||||||||||
| Prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi |
|
|||||||||||||||
| Prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych | m.in. prace przy obsłudze monitorów ekranowych - powyżej 4 godzin na dobę. | |||||||||||||||
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.KodeksPracy.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
| NOWY SCHEMAT »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
DRUKI - BHP
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE - BHP
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo Pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
|
||||||||||||
|
||||||||||||