Zapewnienie pracownikowi środków higieny osobistej

Czy istnieje obowiązek zapewnienia pracownikom mydła i ręczników, a jeżeli tak, to czy dotyczy to wszystkich stanowisk pracy?

Tak, każdy pracownik powinien mieć dostęp do mydła i ręczników.

Stosownie do art. 207 K.p. pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. W ramach tej odpowiedzialności został zobowiązany m.in. do zapewnienia higienicznych warunków pracy. Elementem realizacji tego obowiązku jest powinność dostarczenia zatrudnionym (wszystkim bez wyjątku) środków gwarantujących utrzymanie higieny osobistej.

Powyższe zostało doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), jednak tylko w zakresie ilości i jakości, a nie przez wyraźne wskazanie rodzaju tych środków. Stosownie do przepisu § 115 tego aktu wykonawczego pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom środki higieny osobistej, których ilość i rodzaje powinny być dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach. Należy do nich zaliczyć mydło, pasty do mycia, żele, a także ręczniki, w tym jednorazowego użytku. Dodajmy, że powinność udostępnienia tych środków obowiązuje także w przypadku prac niepowodujących zabrudzenia ciała. Pracownik powinien mieć możliwość umycia rąk tyle razy ile uzna za konieczne w ciągu całego dnia pracy.

Szczegóły w powyższym zakresie powinien określić w regulaminie pracy, a tam gdzie go nie ma - zarządzeniu pracodawcy (por. T. Nycz Kodeks Pracy 2011, Komentarz, pod red. B. Wagner, ODDK Gdańsk 2004 r., str. 1027). Przyjmuje się przy tym, że nie jest dopuszczalna wypłata ekwiwalentu pieniężnego za przysługujące pracownikowi środki higieny osobistej. Co najwyżej pracodawca może postanowić o niewydawaniu tych środków według przydziału indywidualnego tam gdzie nie jest to konieczne (np. w formie tradycyjnego mydła oraz ręczników tekstylnych), lecz zagwarantować możliwość korzystania z tych środków na zasadach ogólnej dostępności. Jeżeli pracodawca zapewnia przy umywalkach dozowniki z płynnym mydłem do mycia rąk i ręczniki do jednorazowego użytku lub suszarkę do rąk, a w ustępach papier toaletowy - to należy rozumieć, że w ten sposób został zrealizowany obowiązek dostarczania środków higieny osobistej pracownikom administracyjno-biurowym. (por. K. Zakrzewska-Szczepańska, Sł.Pracow. nr 7/2005, str. 25).

Pracodawca prowadzący działalność produkcyjną zatrudnia pracowników na stanowiskach robotniczych (przy pracach silnie brudzących) oraz administracyjno-biurowych. W pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych (ustępy oraz natryski) zainstalował dozowniki środków myjących oraz ręczniki jednorazowego użytku, dostępne w ilości niezbędnej przez całą zmianę roboczą.

Pracownicy korzystający z natrysków otrzymują ponadto dwa razy w roku po dwa ręczniki tekstylne. Spełnia to wymagania w zakresie zapewnienia środków higieny osobistej, o których mowa w art. 233 K.p.

Zwracamy uwagę! Od obowiązku dostarczenia środków czystości należy odróżnić powinność urządzenia przez pracodawcę pomieszczeń higienicznosanitarnych. Należą do nich szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy, jadalnie z wyjątkiem stołówek, pomieszczenia do wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej. Rodzaj, ilość i wielkość pomieszczeń powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Wymagania w tym zakresie zawiera załącznik nr 3 do rozporządzenia z dnia 26 września 1997 r.